Dọc triền sông Đào, phường Vị Khê-làng cây cảnh lâu đời ở tỉnh Ninh Bình (trước đây thuộc địa phận huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định) những ngày này rộn ràng nhịp hối hả. Chỉ còn chưa đầy hai tháng là đến Tết Bính Ngọ, các nghệ nhân trồng cây cảnh tại vùng trồng quất cảnh chơi tết lâu đời nhất Việt Nam đang dồn lực cho công đoạn cuối cùng: đưa vẻ đẹp của quất cảnh đạt đến độ “chín” nhất về cả sắc lẫn thế.

Tại khu vực Nam Phong cũ, hàng ngàn cây quất tết thuộc dạng “quất đại” cao tới 3m đang vươn mình xanh mướt.

Đây là dòng cây cảnh tết chủ lực, đòi hỏi sức bền và kỹ thuật thượng thừa. Theo các lão nông tại thôn Vạn Diệp 2, phường Vị Khê, tỉnh Ninh Bình, nghề trồng cây cảnh nói chung, trồng quất tết nói riêng không dành cho người nóng vội.

Một cây quất đại cần ít nhất 4-5 năm chăm bón mới đủ tiêu chuẩn xuất vườn chơi tết. Điểm then chốt nằm ở kỹ thuật “truyền âm” – nghệ thuật điều khiển cây quất ra hoa, đậu quả theo ý muốn.

Những người trồng quất cảnh lâu năm ở làng Vị Khê cho biết, từ tháng 5 âm lịch đã phải thực hiện công đoạn “đảo quất” để kích bộ rễ mới.

Một nhà vườn trồng quất cảnh (chậu quất tết) quy lớn ở làng Vị Khê, tỉnh Nam Định trước đây, nay là phường Vị Khê, tỉnh Ninh Bình. Quất đại-những cây quất tết cỡ lớn, cao 3m là mặt hàng chủ đạo năm nay của làng trồng cây cảnh nối tiếng đất Thành Nam này.
Đến thời điểm cuối năm, họ tập trung bón thúc phân đạm, phân kali để quả quất căng mọng, lá xanh bóng và kích cây bật lộc non đúng đêm giao thừa.

Nhờ sự tỉ mỉ này, nhiều nhà vườn trồng cây cảnh ở làng Vị Khê đã được thương lái đặt cọc tới 50% số lượng cây quất tết.

Mặt hàng cây quất tết ở làng Vị Khên sẵn sàng xuất sang cả thị trường quốc tế như Thái Lan.

Sức sống của làng nghề Vị Khê còn nằm ở sự nhạy bén của những nghệ nhân trẻ. Tại các khu vườn rộng hơn 1 mẫu, lực lượng lao động trẻ đang tất bật thực hiện công đoạn “khóa dáng” – dùng dây thép cố định cành để sức nặng của quả không làm xô lệch thế phong thủy của cây quất tết.

Ngoài mặt hàng là các cây quất đại, chiều cao 3m, làng trồng cây cảnh Vị Khê ở đất Thành Nam còn làm các cây cảnh bonsai chơi tết, trong đó có quất bonsai chưng tết.
Khác với thế hệ đi trước, những người làm vườn trẻ tuổi hiện nay đã đưa quất Vị Khê lên không gian số.

Chỉ cần quay video, chụp ảnh chi tiết gửi qua các nền tảng mạng xã hội, họ có thể chốt đơn với khách hàng khắp mọi miền đất nước mà không cần gặp mặt trực tiếp.

Với mức giá từ 5 triệu đến hàng chục triệu đồng mỗi cây quất cảnh, vụ Tết năm nay dự kiến mang về nguồn thu nhập hàng trăm triệu đồng cho mỗi hộ sản xuất.

Nếu quất đại gây ấn tượng bởi sự uy nghi, thì khu vực tổ dân phố Thành Công lại ghi dấu ấn với quất chum, quất bonsai đầy nghệ thuật. Những người nông dân có thâm niên tại đây ví việc chăm quất chum như “chăm con mọn”.

Vì lượng đất trong chum hạn chế, “thực đơn” cho cây phải cực kỳ khắt khe, chủ yếu dùng đậu tương, cá ngâm và khoáng vi lượng.

Người dân địa phương chia sẻ, khi gò mình vào không gian hẹp của chum, vẻ đẹp của cây quất mới thực sự thăng hoa.

Một cây quất trồng đất thông thường giá chỉ vài trăm nghìn đồng, nhưng khi lên chum, mang dáng thế độc đáo, giá trị có thể tăng gấp nhiều lần. Đến thời điểm hiện tại, hầu hết các vườn quất chum đã được thương lái bao tiêu toàn bộ.

Hơn 800 năm kể từ khi Thái úy Tô Trung Tự-đại thần, ông quan to nhà Lý truyền nghề, người dân làng Vị Khê vẫn giữ vẹn nguyên ngọn lửa đam mê.

Những giọt mồ hôi rơi xuống vùng đất ven sông không chỉ vì giá trị kinh tế, mà còn để giữ gìn một “hồn cốt” riêng biệt cho ngày Tết cổ truyền.

Mùa Xuân Bính Ngọ đang về rất gần qua những chuyến xe hối hả chở quất đi khắp mọi miền, mang theo niềm hy vọng về một năm mới sung túc từ mảnh đất địa linh nhân kiệt này.

nguồn ; //danviet.vn/lang-cay-canh-giau-nhat-dat-nam-dinh-nay-la-tinh-ninh-binh-quat-tet-toan-cay-khong-lo-d1390782.html