Làng Vị Khê từ lâu đã nổi danh là cái nôi của nghề trồng hoa và cây cảnh truyền thống với lịch sử hơn 800 năm ở đất Nam Định (nay là tỉnh Ninh Bình). Theo sử sách, nghề trồng cây cảnh ở làng cổ này được khởi nguồn từ năm 1211 dưới triều nhà Lý, khi Thái úy Tô Trung Tự, người được tôn là ông tổ nghề – truyền dạy cho dân làng cách trồng cây cảnh và chăm sóc cây cảnh…

Theo sử sách, nghề trồng cây cảnh ở làng cổ-làng Vị Khê, nay là phường Vị Khê, tỉnh Ninh Bình mới (trước thời điểm sáp nhập, làng Vị Khê thuộc xã Nam Điền, huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định) này được khởi nguồn từ năm 1211 dưới triều nhà Lý, khi Thái úy Tô Trung Tự.

Thái úy Tô Trung Tự của vương triều nhà Lý là người được tôn làm ông tổ nghề trồng hoa cây cảnh của làng Vị Khê, có công truyền dạy cho dân làng cách trồng cây cảnh và chăm sóc cây cảnh…

Vị Khê không chỉ là một làng quê thuần nông mà còn là một bảo tàng sống về nghệ thuật cây cảnh bonsai Việt Nam.

Làng Vị Khê có hơn 700 hộ dân sinh sống thì phần lớn trong số đó đều gắn bó với nghề trồng cây cảnh, trồng hoa cây.

Mỗi khu vườn ở đây như một thế giới thu nhỏ, được chăm chút công phu, kết hợp hài hòa giữa cây–hoa–đá–nước và bàn tay khéo léo của con người.

Không đơn thuần là trồng cây cảnh, người dân làng cổ Vị Khê như những nghệ nhân thực thụ, kiên nhẫn tạo dáng cho từng gốc cây qua năm tháng, uốn nắn từng cành lá để cây không chỉ sống mà còn kể được một câu chuyện riêng.

Có những tác phẩm cây cảnh phải mất hàng chục năm mới hoàn thiện, trở thành biểu tượng cho tài hoa và sự bền bỉ của con người làng cổ hơn 800 năm tuổi ở vùng đồng bằng Bắc bộ.

Chính nhờ nghệ thuật tạo hình độc đáo và công phu, nhiều tác phẩm cây cảnh của làng Vị Khê đã đạt giải thưởng cao trong các cuộc triển lãm trong và ngoài nước, góp phần khẳng định tên tuổi của Vị Khê trên bản đồ sinh vật cảnh Việt Nam.

Không chỉ mang lại giá trị văn hóa, nghệ thuật, làng nghề trồng cây cảnh, trồng hoa ở Vị Khê còn là nguồn thu nhập đáng kể cho người dân địa phương.

Không gian sống xanh mát, tràn ngập cây cảnh các loại ở mỗi gia đình sống trong ngôi làng cổ Vị Khê-làng trồng cây cảnh có tuổi đời hơn 800 năm, ông tổ của nghề trồng cây cảnh Vị Khê được cho là Thái úy Tô Trung Từ của vương triều nhà Lý. Trước sáp nhập, làng Vị Khê thuộc xã Nam Điền, huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định, nay là phường Vị Khê, tỉnh Ninh Bình.
Một điểm nhấn văn hóa đặc sắc của làng Vị Khê chính là lễ hội truyền thống được tổ chức từ ngày 12 đến 16 tháng Giêng âm lịch hằng năm.

Đây là dịp để tưởng nhớ công ơn ông tổ nghề là Thái úy Tô Trung Từ của vương triều nhà Lý và cũng là cơ hội để các nghệ nhân trưng bày những tác phẩm cây cảnh độc đáo, giao lưu, học hỏi và quảng bá sản phẩm.

Lễ hội thu hút hàng nghìn du khách thập phương đến chiêm ngưỡng, tạo nên không khí rộn ràng đầu xuân, tôn vinh giá trị truyền thống của làng nghề.

Ngày nay, đến với làng cổ Vị Khê, du khách không chỉ được đắm chìm trong không gian xanh mát, nghệ thuật của cây cảnh mà còn có thể cảm nhận rõ nét tinh thần yêu nghề, sự sáng tạo và lòng tự hào của người dân nơi đây.

Làng nghề trồng hoa cây cảnh Vị Khê, nay là phường Vị Khê, tỉnh Ninh Bình mới không chỉ là niềm tự hào của đất Nam Định mà còn là biểu tượng sống động cho vẻ đẹp của văn hóa làng nghề Việt Nam – nơi gìn giữ và lan tỏa những giá trị xanh bền vững qua từng thế hệ.